Η Παγίδα της Χειραφέτησης: Ivanka Trump & και η Τέχνη του να Ιδιοποιείσαι τον Φεμινισμό

Μπορείτε να βρείτε το πρωτότυπο κείμενο της Jessica Valenti κάνοντας κλικ εδώ.

____________

Να λοιπόν η πραγματικότητά μας: Οι ψήφοι των λευκών γυναικών οδήγησαν τον Donald Trump στη νίκη.

Δεn θ’ αργήσουμε να δούμε Ρεπουμπλικάνους να χρησιμοποιούν αυτές τις ψήφους ως απόδειξη ότι οι γυναίκες αγαπάνε τον Trump, και ότι ο ανοιχτά μισογύνης εκλεγμένος πρόεδρος όντως μεριμνά για τα συμφέροντά τους. Αυτόν τον εξευμενισμό θα τον κάνει επικίνδυνο το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση έχει ένα έτοιμο σύμβολο για να στηρίξει το ψέμα της: Την Ivanka Trump.

Η ευσυνείδητη κόρη του Trump προμοτάρει τον εαυτό της ως ένα Sheryl Sandbergοειδές: Ξεκίνησε μια καμπάνια με τίτλο «Γυναίκες που εργάζονται», και ήταν ο καταλύτης πίσω από τη γενική κι αόριστη πρόταση του πατέρα της για τις άδειες μητρότητας. Επίσης επιμελείται προσεκτικά τα προφίλ της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ώστε να παρουσιάσει την εαυτή της ως μια λαμπερή, αλλά προσιτή εργαζόμενη μαμά. Και τώρα, ως άνθρωπος με σημαντικό ρόλο στην ομάδα μετάβασης της κυβέρνησης Trump, η Ivanka θα συνεχίσει να παρουσιάζεται ως βάλσαμο για τον απροκάλυπτο σεξισμό και ρατσισμό του πατέρα της.

Σε μια συγκυρία που η κύρια αντίληψη για το φεμινισμό έχει να κάνει λιγότερο με την πολιτική από ό,τι με την αόριστη ιδέα της «χειραφέτησης», αυτή η εκτροπή θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει. Τα τελευταία 10 χρόνια, η φεμινιστική ρητορική έχει γίνει αρκετά δημοφιλής ώστε να γίνεται κατάχρηση και ιδιοποίησή της σε διάφορα πλαίσια – από συντηρητικές οργανώσεις που υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες «αξίζουν κάτι καλύτερο» από μια έκτρωση μέχρι καμπάνιες «you go girl» που πουλάνε κρέμες για κυτταρίτιδα.

Όταν μίλησα με τη Ronnee Schreiber, συγγραφέα του Righting Feminism: Conservative Women and American Politics για το φαινόμενο του 2014, μου είπε ότι το γεγονός ότι οι συντηρητικές γυναίκες χρησιμοποιούν το φύλο ως στρατηγική προσέγγισης είναι «μια πλευρά της πολιτικής των ταυτοτήτων που συχνά επικρίνουν, αλλά συχνά επικαλούνται». Με άλλα λόγια ο φεμινισμός είναι κακός, εκτός κι αν τον επικαλείται κάποι@ που στην πραγματικότητα δεν πιστεύει στον φεμινισμό.

Αυτή η αποδυνάμωση του κινήματος -και όχι μόνο από συντηρητικές γυναίκες, αλλά και μέσω της εμπορευματοποίησης- είναι αυτό που θα μπορούσε κάλλιστα να επιτρέψει στην Ivanka να ρίξει στάχτη στα μάτια γύρω από τις επικίνδυνες απόψεις του πατέρα της για τις γυναίκες.
Πράγματι, κατά το μεγαλύτερο μέρος της προεκλογικής εκστρατείας, η Ivanka λειτούργησε ως μια φωτογενής, ευφραδής ασπίδα ενάντια στις κατηγορίες που αποδόθηκαν στον Trump για μισογυνισμό. Έγινε κράχτης της φερεγγυότητάς του μιλώντας για όλες εκείνες τις γυναίκες που έχει προσλάβει όλα αυτά τα χρόνια, και ανέφερε τον τρόπο με το οποίο την υποστήριξε στην καριέρα της, τον αποκάλεσε ακόμα και φεμινιστή.

Το απόγειο του εμπορευματοποιημένου φεμινισμού
Η Andi Zeisler, συγγραφέας του We Were Feminists Once: From Riot Grrrl to CoverGirl, the Buying and Selling of a Political Movement και συνιδρύτρια του περιοδικού Bitch, λέει ότι η Ivanka είναι «Το απόγειο του εμπορευματοποιημένου φεμινισμού. Είναι κι εκείνη άλλη μία από τους πολλούς που έχουν χρησιμοποιήσει την ταμπέλα καιροσκοπικά ως μέσο προσπάθειας να δώσουν την εντύπωση ότι κατανοούν το γυναικείο βίωμα και είναι κοντά σ’ αυτό», λέει.

Ακόμα και όταν οι New York Times δημοσίευσαν μια ιστορία για την ύποπτη ιστορία του Trump με τις γυναίκες, η Ivanka επέμεινε ότι ο πατέρας της δεν είναι από αυτούς που «βάζουν χέρι». Η δήλωση αυτή βέβαια επέστρεψε μπούμερανκ στην Ivanka μετά από το βίντεο του πατέρα της στο οποίο περηφανεύεται για τη σεξουαλική κακοποίηση που ασκεί, το οποίο μάλιστα ακολουθήθηκε από τουλάχιστον μια δεκαριά γυναίκες που έσπασαν τη σιωπή τους και μίλησαν εναντίον του Trump με την κατηγορία ότι τους έβαλε χέρι.

Και πάλι, η Ivanka συνέχισε να τον υποστηρίζει. Έκανε δήλωση αποκαλώντας τα σχόλιά του «ακατάλληλα και προσβλητικά», αλλά είπε και ότι χάρηκε που ζήτησε συγγνώμη. Σε μια μετέπειτα συνέντευξή της, περιφρόνησε το απόσπασμα ως απλά «άξεστο» και υποστήριξε ότι αυτά του τα λόγια δεν ταιριάζουν με τον άντρα που ξέρει.

Αλλά, όσο η εκστρατεία του πατέρα της προχωρούσε και η μάρκα ρούχων της Ivanka δεχόταν χτυπήματα -έγινε εκτενές μποϊκοτάζ της γραμμή ρούχων της– το να έχει μια κομψή εργαζόμενη μητέρα ως εκπρόσωπο, εξυπηρέτησε πολύ καλά τον Donald Trump.

Στο συνέδριο των Ρεπουμπλικανών, η ομιλία της Ivanka, στην οποία περιέγραψε τον πατέρα της ως υπέρμαχο των γυναικών, συζητήθηκε θετικά ευρέως, παρά τις προφανείς ειρωνείες. «Αισθανόσουν λες και παρουσίαζε τη Betty Friedan ή τη Gloria Steinem, όχι τον Donald Trump,» λέει η Debbie Walsh, διευθύντρια του οργανισμού «Κέντρο για Αμερικανίδες Γυναίκες και Πολιτική» στο Πανεπιστήμιο Rutgers.

Η συνεχής υποστήριξη της Ivanka, σε συνδυασμό με τη δημόσια εικόνα της η οποία είναι αδύνατον να σπιλωθεί, έπεισε πολλές γυναίκες ότι ο Trump πρέπει να είναι καλός άνθρωπος τελικά, παρά τις όσες αποδείξεις για το αντίθετο. Η Anne Helen Peterson στο Buzzfeed , τις βάφτισε «ψηφοφόροι της Ivanka»: «Αν ο Trump έκανε τόσο αριστοκρατικό παιδί, κάτι λέει αυτό», μου είπε μια γυναίκα. Η Ivanka λοιπόν, ως ξέπλυμα του Trump. Μια τόσο καθαρή, καθησυχαστική, αριστοκρατική φορέας του ονόματος Trump, κάνει ίσως τελικά το να ψηφίζεις για τον πατέρα της όχι και τόσο προβληματικό.

Για κάποιες γυναίκες στη δεξιά, η Ivanka ήταν κάτι περισσότερο από ένα σύμβολο συντηρητικής θηλυκότητας –έδωσε το ελεύθερο να ψηφίσουν ένα τέρας: το πρόσωπο του ενός διαστρεβλωμένου «φεμινισμού» οδήγησε το 53% των λευκών γυναικών να ψηφίσουν Trump. «Ίσως (το σκεπτικό να είναι ότι) αν τον σέβεται εκείνη και τον θεωρεί καλό άνθρωπο, μπορεί να μην είναι και τόσο κακός,» λέει η Walsh. Και πάλι, μου λέει η Walsh, μπερδέψαμε την απέχθεια ορισμένων Ρεπουμπλικανών γυναικών για τον Trump , με την εντύπωση ότι η αποστροφή τους θα άλλαζε την ψήφο τους. «Η έρευνα έχει δείξει όμως ότι τελικά οι άνθρωποι πάντα ψηφίζουν το κόμμα τους», λέει.

Το γεγονός ότι οτιδήποτε έχει να κάνει με τις γυναίκες μπορεί πλέον να περιγραφεί ως «χειραφέτηση», το μόνο που θα καταφέρει είναι να βοηθήσει την Ivanka να διατηρήσει το φεμινιστικό της προσωπείο -όχι μόνο ανάμεσα στ@ς ψηφοφόρους, αλλά και σε μια mainstream κουλτούρα και ελίτ, πρόθυμη να ενστερνιστεί τα δικαιώματα των γυναικών, αρκεί να είναι από-πολιτικοποιημένα.

Δεν ήταν πολύ καιρό πριν εξάλλου, που το συνέδριο TEDWomen (με τιμή εισιτηρίου στα $1.000,00) μου είπε ότι δεν θα παρουσίαζαν καμία ομιλία σχετικά με την έκτρωση, επειδή ήταν ένα «επίκαιρο θέμα για το οποίο δε θα θέλαμε να πάρουμε θέση». Πολλά συνέδρια γυναικών έχουν δεχτεί πυρά για το ότι δεν επέτρεψαν σε γυναίκες να φέρουν τα μωρά τους που θηλάζουν, και η εντυπωσιακή γκάμα των συναθροίσεων για τα δικαιώματα των γυναικών που έχουν προκύψει μέσα από τον κόσμο των επιχειρήσεων -από το Thrive και το Women in the World μέχρι το MAKERS και τη Σύνοδο Κορυφής SHE– τείνουν περισσότερο προς χαλαρές feelgood συζητήσεις με στόχο να καταφέρνουν οι εργαζόμενες να ζητάνε περισσότερα χρήματα στις διαπραγματεύσεις για μια δουλειά ή το να σταματήσουν να λένε «συγνώμη» και «με συγχωρείτε», παρά προς την αλλαγή της πολιτικής σκέψης και πράξης και του συστήματος.

Πόσο σύντομα θα δούμε την Ivanka να ηγείται τέτοιων συνεδρίων; Αν η πρωτότοκη κόρη του Trump καταφέρει να βγει από αυτή την εκλογική εκστρατεία με τη φήμη και τη μάρκα ρούχων της αλώβητα, και την καλούν σε εκδηλώσεις από γυναίκες για γυναίκες με το πρόσχημα της «διαφορετικότητας της σκέψης», το μέλλον του φεμινισμού κινδυνεύει.

Αυτό που θα επακολουθήσει για την Ivanka, και επομένως και για το μήνυμα του πατέρα της προς τις γυναίκες, είναι κατά πάσα πιθανότητα μια συνέχεια των όσων έχουμε ήδη δει να συμβαίνουν στο φεμινισμό – την ευγενική (και λανθασμένη) πεποίθηση ότι τα δικαιώματα των γυναικών είναι μια δικομματική υπόθεση: ότι είναι καλό για τις γυναίκες, αρκεί να έχει τη λάμψη και τη ρητορική της γυναικείας χειραφέτησης

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής μας η Schreiber, η εμπειρογνώμονας στις συντηρητικές γυναίκες, εξήγησε πώς η συντηρητική διαστρέβλωση του φεμινισμού βασίστηκε στην ιδέα ότι αν οι γυναίκες συμπεριφέρονταν καθώς πρέπει, θα ήμασταν μια χαρά.

«Η γενική ιδέα είναι ότι οι άνδρες θα φέρονται καλύτερα στις γυναίκες αν εμείς οι ίδιες εμφανιζόμαστε καθώς πρέπει», είπε.

Είναι ένα συναίσθημα που βλέπουμε ήδη να απευθύνεται στην αριστερά: καλέσματα για συμφιλίωση και αποδοχή ακόμη και όσο ο λευκός εθνικισμός και τα εγκλήματα μίσους σαρώνουν τη χώρα. Αλλά οι φεμινίστριες γνωρίζουν –ειδικά όταν η Ivanka προμοτάρεται ως το «αξιοσέβαστο» και υπάκουο συντηρητικό ιδανικό της λευκής γυναικείας εμπειρίας- ότι το να κινούμαστε και να φερόμαστε ‘καθώς πρέπει’, είναι από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τα δικαιώματά μας, αν όχι ο μεγαλύτερος.

Για ανάλυση των εκλογών και πολλά σχετικά λινκ, δείτε το προηγούμενο άρθρο μας: https://kamenasoutien.com/2016/11/12/trump-emetos/