Ακόμα ένα κείμενο για το βιασμό

(Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε με τον τίτλο Another post about rape από την Harriet J στο fugitivus -βρείτε το αρχικό κείμενο εδώ. Τη μετάφραση την έκανε ο φίλος Oxi Egw και τον ευχαριστούμε πολύ για τον κόπο και τον χρόνο του!)

—–

Ξαναδιάβαζα τις πέντε δισεκατομμύρια δημοσιεύσεις μου σχετικά με το βιασμό και την επιβολή, όταν συνειδητοποίησα (τι έκπληξη!) πως υπάρχει ένας πιο σαφής τρόπος να εκφράσω αυτά που σκέφτομαι. Τείνω να γράφω και να γράφω, να περικυκλώνω το θέμα για το οποίο θέλω να μιλήσω, προσπαθώντας να πω οτιδήποτε μου φαίνεται ότι θα μπορούσε να είναι σχετικό, και μερικές φορές ανακαλύπτω, εκ των υστέρων, ότι δεν ασχολήθηκα καν με το θέμα. Ορίστε λοιπόν τι ήθελα να πω σε αυτές τις πέντε δισεκατομμύρια δημοσιεύσεις για το βιασμό:

Αν οι γυναίκες, καθώς μεγαλώνουν, ακούνε από γονείς, καθηγητές, ΜΜΕ, συναδέλφους, και από κάθε άλλη μεριά της κοινωνίας ότι:

• δεν είναι σωστό να θέτεις σταθερά και ευδιάκριτα όρια και να τα υπερασπίζεσαι άμεσα και έντονα όταν αυτά ξεπερνιούνται (“σκύλα”)
• δεν είναι σωστό να παίρνεις προσωπικές αποφάσεις με τις οποίες οι ενήλικες, ή άλλα πρόσωπα στη ζωή σου, δεν συμφωνούν, και δεν είναι σωστό να αρνείσαι να δώσεις εξηγήσεις για αυτές σου τις αποφάσεις (“κολλημένη”)
• δεν είναι σωστό να αρνείσαι να συμφωνήσεις με κάποιον, ξανά και ξανά και ξανά (“εριστική”)
• δεν είναι σωστό να νιώθεις (ή να εκφράζεις) αντιφατικά, ρευστά ή πειραματικά συναισθήματα για την εαυτή σου, το σώμα σου, τη σεξουαλικότητα σου, τις επιθυμίες και τις ανάγκες σου (“έχει daddy issues”)
• δεν είναι σωστό να χρησιμοποιείς τη φυσική σου δύναμη (αν την έχεις) για να θέτεις απτά όρια (“λεσβιάρα”)
• δεν είναι σωστό να υψώνεις τη φωνή σου (“υστερική”)
• δεν είναι σωστό να απορρίπτεις εντελώς και οριστικά κάποιον που προφανώς του αρέσεις (“λεσβιάρα/ανέραστη”)

Αν διδάσκουμε τις γυναίκες ότι υπάρχουν μόνο συγκεκριμένοι τρόποι αποδεκτής συμπεριφοράς, δεν θα έπρεπε να εκπλησσόμαστε όταν συμπεριφέρονται ακριβώς έτσι. Και δεν θα έπρεπε να εκπλησσόμαστε όταν συμπεριφέρονται έτσι κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας ή ενός ολοκληρωμένου βιασμού.

Οι γυναίκες που έχουν διδαχθεί να μην μιλάνε πολύ φωναχτά, ή πολύ έντονα, ή πολύ αυστηρά, ή πολύ απαιτητικά, δεν πρόκειται να φωνάξουν “ΟΧΙ” όσο πιο δυνατά μπορούν μόνο και μόνο επειδή ένας τύπος τις πλησίασε σε βαθμό άβολο.

Οι γυναίκες που έχουν διδαχθεί να μη συνεχίζουν να διαφωνούν, δεν πρόκειται να συνεχίσουν να λένε “ΟΧΙ.”

Οι γυναίκες που έχουν διδαχθεί ότι οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους είναι αναξιόπιστες, λανθασμένες και δεν χρειάζεται να αποκωδικοποιούνται από τη γυναίκα την ίδια, δεν θα γνωρίζουν πώς να απαντήσουν στο “μα σου άρεσε να φιλιόμαστε, εγώ απλά νόμιζα…”

Οι γυναίκες που έχουν διδαχθεί ότι οι σωματικές αντιπαραθέσεις τις κάνουν να φαίνονται τρελές δεν θα αρχίσουν να χτυπάνε, να κλωτσάνε και να ουρλιάζουν, μέχρι να είναι πολύ αργά – και το αν θα αμυνθούν καν παίζεται.

Οι γυναίκες που έχουν διδαχθεί ότι το να δείχνουν την συναισθηματική τους κατάσταση θα τις εντάξει στις κατηγορίες “υστερικιά” και “τρελή” (όπως δηλαδή θα αντιμετωπιστεί η δική τους ερμηνεία των γεγονότων) δεν θα έχουν καμιά διάθεση να φύγουν τρέχοντας από ένα δωμάτιο, αναστατωμένες, ουρλιάζοντας ή κλαίγοντας.

Οι γυναίκες που έχουν διδαχθεί ότι συγκεκριμένα όρια είναι άξια περιφρόνησης γιατί είναι πολύ αυστηρά ή αχρείαστα, θα βρεθούν σε καταστάσεις οι οποίες προχωρούν υπερβολικά γρήγορα, προτού καταλάβουν ότι η πρώτη τους εντύπωση ήταν σωστή, ότι βρίσκονται σε ένα επικίνδυνο χώρο μαζί με ένα επικίνδυνο άτομο.

Οι γυναίκες που έχουν διδαχθεί ότι το να μην απαντήσουν στο φλερτ με φλερτ οδηγεί σε ένα άμεσα εχθρικό περιβάλλον, θα συνεχίσουν να φλερτάρουν, χωρίς να το θέλουν και χωρίς να το ευχαριστιούνται, με κάποιον που παραβιάζει το χώρο τους και τις φρικάρει.

Αναρωτιούνται οι περισσότεροι γιατί οι γυναίκες δεν “αντεπιτίθενται”, αλλά δεν τους κάνει τόση εντύπωση όταν γυναίκες υποχωρούν σε διαφωνίες, όταν τις διακόπτουν, όταν σκόπιμα χαμηλώνουν και ρυθμίζουν τη φωνή τους έτσι ώστε να εκφράζουν λιγότερο συναίσθημα, όταν δίνουν προφανή σινιάλα ότι δεν τις ενδιαφέρει η συζήτηση ή το να βρίσκονται σε μεγαλύτερη σωματική εγγύτητα, και τις αγνοούν. Ο κόσμος δεν αναρωτιέται για όλες αυτές τις καθημερινές κοινωνικές συναναστροφές όπου οι γυναίκες είναι πιο ήσυχες, τις αγνοούν, ή ακόμα και εντελώς αόρατες, γιατί αυτές οι κοινωνικές συναναστροφές μοιάζουν φυσιολογικές. Μοιάζουν φυσιολογικές στις γυναίκες, και μοιάζουν φυσιολογικές στους άντρες, γιατί όλοι και όλες μας μεγαλώσαμε στην ίδια πολιτισμική πηγή, και πίναμε το ίδιο νερό.

Και μετά, έξαφνα, όταν βιάζουν αυτές τις γυναίκες, όλες αυτές οι φυσικές και αόρατες κοινωνικές συναναστροφές μετατρέπονται σε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτή τη γυναίκα δε τη βίασαν στ’ αλήθεια. Επειδή δεν αντεπιτέθηκε, ή δεν φώναξε, ή δεν έτρεξε, ή δεν κλώτσησε, ή δεν έριξε μπουνιά. Τον άφησε να μπεί στο δωμάτιο της ενώ η επιθυμία του ήταν προφανής. Τον φλέρταρε, τον φίλησε. Ύστερα από λίγο σταμάτησε να λέει όχι.

Αυτοί οι κανόνες για τις κοινωνικές συναναστροφές, τους οποίους οι γυναίκες διδάσκονται να υπακούουν, είναι κάτι περισσότερο από λιπαντικό στον τροχό της πατριαρχίας. Οι γυναίκες διδάσκονται ταυτόχρονα ότι αυτοί οι κανόνες θα τις προστατέψουν, και ότι η ανυπακοή τους θα επιφέρει τιμωρία.

Ορίστε μια κατάσταση που σχεδόν κάθε γυναίκα θα βρεί οικεία: τη γουστάρει εμφανώς ένας γνωστός της, ή ίσως κάποιος άσχετος στη στάση του λεωφορείου. Της πιάνει την κουβέντα, την κοιτάζει με τρόπο. Εκείνη δε τον γουστάρει, δε θέλει να του μιλήσει, δε τον θέλει κοντά της. Τη φρικάρει. Θα μπορούσε να μην υπακούσει στους κανόνες, και να του πεί ΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΟΥ, και να συνεχίσει να φωνάζει ΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΟΥ ΜΑΛΑΚΑ κάθε φορά που αυτός προσπαθεί να την πλησιάσει ή να της ξαναμιλήσει. Και τότε αυτός θα αρχίσει τα “Τι έπαθες, εγώ απλά σου μιλούσα!” και όλοι οι υπόλοιποι θα πουν “Ε μα ναι, γιατί φρίκαρες έτσι, αφού απλά σου μιλούσε” και θα αρνηθούν να της προσφέρουν την υποστήριξη που χρειάζεται για να νιώσει ασφαλής από αυτό τον τύπο. Ο τύπος αυτός μπορεί επίσης να γίνει επιθετικός, ακόμα και βίαιος. Κυρίες μου, μάλλον έχετε δει αυτό το βλέμμα, το βλέμμα που λέει “δεν υπάρχει περίπτωση να με αγνοήσει η καριόλα”. Είναι μια πηγή μόνιμης σύγχυσης όταν, με το που θα μεγαλώσει το στήθος σας, ο τύπος που προηγουμένως σας έλεγε πόσο χαριτωμένες είστε, τώρα σας αποκαλεί ηλίθιες, κακάσχημες, πουτάνες, μόνο και μόνο επειδή δε μπήκατε στο αμάξι του.

Η’

Θα μπορούσατε να ακολουθήσετε τους κανόνες. Να φλερτάρετε και εσείς λίγο, να δείχνετε ταπεινές, να μη μιλήσετε καθόλου, να μην απομακρυνθείτε. Ίσως θα πρέπει να ανεχτείτε και λίγη ακόμα κουβέντα, να τον ανεχτείτε όταν σας ζητάει κάθε μέρα να πάτε για κανένα ποτό, ίσως χρειαστεί να πάτε και για ποτό μαζί του. Ίσως χρειαστεί να ανεχτείτε και το ότι σας χούφτωσε. Αλλά έτσι, τουλάχιστον, δεν θα γίνει επιθετικός, ούτε αυτός ούτε οι τριγύρω που τον είδαν να σας σπρώχνει, εκβιαστικά, προς μια γωνία όπου φλερτάρετε τρομαγμένη.

Διδασκόμαστε, λοιπόν, ότι οι κανόνες θα μας προστατέψουν. Διδασκόμαστε ότι όταν είμαστε ανυπάκουες, είναι πολύ πιθανό κάποιος γύρω μας να τα χάσει. Ή να μας χτυπήσει. Και δεν θα μας υπερασπιστούν οι υπόλοιποι που κοιτάζουν, γιατί πιστεύουν ότι ε, κι εμείς κάπως θα τον προκαλέσαμε. Οπότε, το να σου πιάνουν τον κώλο στη στάση, το να πρέπει να πας για φαΐ με έναν τύπο που βρίσκεις ανυπόφορο, ίσως και το να τον πηδήξεις μια ή δυο φορές, είναι μια μικρή θυσία έτσι ώστε να αποφύγετε τον εξοστρακισμό, τις προσβολές, τη λεκτική βία, ίσως και τη σωματική βία.

Είναι ένα γαμημένα βίαιο ξύπνημα όταν βιάζουν μια γυναίκα που ακολουθούσε τους κανόνες τους οποίους διδασκόταν ολόκληρη της τη ζωή – που δεν αρνήθηκε να μιλήσει, δεν αρνήθηκε να φλερτάρει, δεν απομακρύνθηκε και δε τον αγνόησε, δεν αντεπιτέθηκε, δεν ούρλιαξε, δεν πολέμησε, δεν ύψωσε τη φωνή της, δεν αρνήθηκε ότι της άρεσε να φιλιέται – και ξαφνικά αυτή η γυναίκα να ανακαλύπτει ότι αυτή ευθύνεται για το βιασμό. Ακολούθησε τους κανόνες. Τους κανόνες που υποτίθεται ότι θα εμπόδιζαν το βιασμό. Τους κανόνες που υποτίθεται πως δεν θα την άφηναν εκτεθειμένη στη λεκτική και τη σωματική βία. Τιμωρείσαι όταν δεν ακολουθείς τους κανόνες, όχι όταν τους ακολουθείς. Για κάθε φορά που εκείνη χαμήλωσε τη φωνή της, άφησε ένα όριο της να ξεπεραστεί, δεν απομακρύνθηκε, επέτρεψε την παρερμηνεία των αναγκών της, για κάθε φορά που της δόθηκε θετική ανταπόκριση και μια θέση στην κοινωνία, τώρα της λένε ότι όλα αυτά ήταν λάθος, μόνο για αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση, και πως ΠΡΟΦΑΝΩΣ θα έπρεπε να το γνωρίζει.

Προς οποιονδήποτε έχει δει τις έμφυλες κοινωνικές συναναστροφές των γυναικών – που έχει δει μια γυναίκα να εκβιάζεται έτσι ώστε να δεχτεί την ανεπιθύμητη προσοχή κάποιου, που έχει δει να διακόπτουν μια γυναίκα την ώρα που μιλάει, που έχει δει μια γυναίκα να αρνείται ότι αναστατώθηκε όταν την προσέβαλαν δημόσια, που έχει δει να χουφτώνουν μια γυναίκα επειδή φορούσε κάτι “προκλητικό”, που έχει δεί μια γυναίκα να παύει να διαφωνεί – προς οποιονδήποτε τα έχει δεί όλα αυτά και δεν είπε και δεν έκανε ποτέ τίποτα: δεν έχετε κανένα δικαίωμα να ρωτάτε “Μα γιατί δεν αντεπιτέθηκε;”

Δεν αντεπιτέθηκε γιατί της είπατε να μη το κάνει. Ποτέ της. Ποτέ. Της είπατε ότι ήταν σωστό και αναγκαίο.

Δεν την προειδοποιήσατε. Δεν είπατε “Εκτός και αν…” Είπατε “Μπράβο σου που το βουλώνεις και υποχωρείς στο 99% των περιπτώσεων. Τι κρίμα που αυτό, στο 1% των περιπτώσεων, σε καθιστά μια γαμημένη πουτάνα που της άξιζε ό,τι έπαθε.”

Κανείς και καμιά δεν αποκτά την υπερδύναμη να συμπεριφέρεται εντελώς διαφορετικά κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης. Οι γυναίκες θα συνεχίζουν να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο που έχουν διδαχθεί να συμπεριφέρονται σε κάθε άλλη κοινωνική, επαγγελματική ή σεξουαλική συναναστροφή. Και θα είναι έκπληκτες όταν ανακαλύψουν πως αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος, οποιοσδήποτε, να τις βιάσει οποιαδήποτε στιγμή.

Αναφέρομαι κυρίως στις γυναίκες. Τείνω προς τα εκεί γιατί είμαι και εγώ μια, αλλά ας πούμε κάτι και για τους άντρες. Αν τους άντρες τους μεγαλώνουν μαθαίνοντας τους να είναι επιθετικοί, να μην λαμβάνουν υπόψη τους τι λένε και τι θέλουν και τι νιώθουν οι γυναίκες και οι πιο αδύναμοι άντρες, αν τους μαθαίνουν να αποκτούν εξουσία και κοινωνική θέση μέσω της επιβολής, να αρνούνται την ύπαρξη συναισθημάτων, να νιώθουν ότι οι γυναίκες είναι ένα ριζικά διαφορετικό είδος, να θέτουν ένα όριο και να το τηρούν ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΩΝ, να παίρνουν μια απόφαση και να την κυνηγούν ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΩΝ, να νιώθουν ότι το σεξ είναι κάτι που δικαιούνται, να νιώθουν ότι θα εξοστρακιστούν ή θα τους πλακώσουν στο ξύλο επειδή δεν καταφέρνουν να κάνουν σεξ με γυναίκες, να νιώθουν το διαρκή φόβο της παρενόχλησης ή της επίθεσης αν δεν διατηρούν συνέχεια μια υπερ-αρρενωπή συμπεριφορά, αν τους μαθαίνουν να επιβεβαιώνουν τον ανδρισμό τους μέσα από επικίνδυνες και ταπεινωτικές σωματικές δραστηριότητες…

Αν έχετε δεί άντρες να συμπεριφέρονται έτσι, και τους ενθαρρύνατε, και πιστεύατε ότι ήταν φυσιολογικό, τόσο φυσιολογικό που δεν το πήρατε καν πρέφα… Τότε δεν έχετε ποτέ σας το δικαίωμα να πείτε “Δεν υπάρχει περίπτωση να το έκανε αυτό” όταν ακούσετε ότι ο αδερφός σας βίασε κάποια ή κάποιον.

Αυτό δεν ήταν καθόλου σαφές. Να τι θέλω να πώ:

Ο τρόπος με τον οποίο οι άντρες και οι γυναίκες αλληλεπιδρούν μέσα στην καθημερινότητα είναι ο ίδιος τρόπος που αλληλεπιδρούν όταν συμβαίνει ένας βιασμός. Οι κοινωνικές δυναμικές που βλέπουμε μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι οι ίδιες κοινωνικές δυναμικές που κάνουν τους άντρες να πιστεύουν ότι ο βιασμός δεν είναι λάθος, και τις γυναίκες να πιστεύουν ότι δεν έχουν δικαίωμα να διαμαρτυρηθούν. Αν αποδέχεσαι αυτές τις κοινωνικές δυναμικές ως φυσιολογικές και σωστές στην καθημερινή σου ζωή, τότε δεν θα έπρεπε να εκπλήσσεσαι όταν ένας βιασμός συμβαίνει δίχως φωνές, δίχως άμυνα, δίχως μελανιές, δίχως πρόκληση, και δίχως τιμωρία. Η συμπεριφορά υπάρχει σε ένα συνεχές. Ο βιασμός δεν κατοικεί σε μια δική του μικρούλα γωνία, όπου ξαφνικά όλα είναι διαφορετικά. Οι συμπεριφορές που δέχεσαι σήμερα είναι οι συμπεριφορές που γίνονται βιασμός αύριο. Και μπορεί και τότε, όπως και τώρα, να το αποδεχτείς με την ίδια ευκολία.