Σε αντίθεση με την συντριπτική πλειοψηφία των αντρών, οι οποίοι σπάνια ακούν ΦΩΝΑΧΤΑ και ΔΗΜΟΣΙΑ σχόλια σχετικά με το σώμα τους, το 99,9% των γυναικών έχει βιώσει και εξακολουθεί να βιώνει αυτή την αξέχαστη συγκίνηση. Δε μιλάμε για ένα θέμα απλώς «κακής αγωγής από την οικογένεια», ούτε εξαντλείται στο ότι υπάρχουν κάποιοι ακαλλιέργητοι αγριάνθρωποι αλλά το πρόβλημα ενέχει συστημική διάσταση: έγκειται στο ότι οι άνδρες παραδοσιακά έχουν άτυπα κατοχυρώσει ΠΑΝΩ στις γυναίκες το δικαίωμα του να τις αξιολογούν δημόσια χωρίς να σκέφτονται αν οι ίδιες έχουν όρεξη να γνωρίζουν αυτή την αξιολόγηση.
Σε πρόσφατη συζήτηση, συγκρίνοντας τέτοιου είδους εμπειρίες με κάποιες φίλες, είχαμε την αισιοδοξία ότι τέτοιες πρακτικές είχαν εκλείψει. Αλλά μπα. Σήμερα το πρωί, περνώντας μπροστά από trendy καφετέρια στην παραλία, εισπράττω το εξής σχόλιο: «Καλό το μωρό αλλά ένα σολάριουμ το χρειάζεται».
Όσο αδιανόητο κι αν μου φαίνεται, ο ουγκ τύπος πριν εκστομίσει την παπαρίτσα του, δεν σκέφτηκε τη «λεπτομέρεια» του ότι η άγνωστη γυναίκα που θα την εισπράξει, δεν ζήτησε τη γνώμη του. Παίρνεις μόνος σου την πρωτοβουλία να με ενοχλήσεις και είτε:
α. δεν σε ενδιαφέρει αν με προσβάλλεις, αν μου προκαλείς αμηχανία, ντροπή ή σε κάποιες περιπτώσεις και φόβο, είτε β. θεωρείς ότι θα έπρεπε να κολακευτώ κιόλας που ένας άνδρας βρίσκει ελκυστική την εξωτερική μου εμφάνιση γιατί αυτό σημαίνει ότι «έχω πέραση». Βέβαια, το α. δεν αποκλείει το β.
Δε χρειάζεται να είναι κανείς φεμινιστής/-τρια για να συμφωνήσει ως προς την αθλιότητα μιας τέτοιας πρακτικής. Αυτό που θέλω να συμπληρώσω, είναι ότι αυτή η έκφραση σεξισμού δεν δικαιολογείται από το γεγονός ότι υπάρχουν γυναίκες στις οποίες αρέσει να ακούν θετικά σχόλια για το σώμα τους. Δεν παύει να είναι σεξισμός, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ του αν τα σχόλια είναι αρνητικά ή θετικά και «χαριτωμένα» ή αν τα όρια ανοχής της κάθε γυναίκας είναι διαφορετικά.
Απαραίτητη αυτή η διευκρίνιση, ώστε να διαχωρίζουμε την αντικειμενική διάσταση από την υποκειμενική.
Μιλώντας στην προκειμένη περίπτωση για τα δικά μου βιώματα, αισθάνομαι ότι αυτή η ηλίθια συνήθεια είναι μια μορφή βίας από την εξής άποψη: εξαιτίας της δεδομένης ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ του άλλου απέναντι στο ενδεχόμενο του να μην έχω τη διάθεση να δώσω σημασία σε αυτό που σκέφτεται για μένα. Δε νομιμοποιείσαι να μου επιβάλλεις να ακούσω την άποψη σου για την εμφάνιση μου, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν τη ζήτησα! Όταν περπατάω στο δρόμο δεν κάνω πασαρέλα προκειμένου να με βαθμολογήσεις. Δε με ενδιαφέρει να γίνω η χωματερή των σεξουαλικών σου απωθημένων, ούτε θέλω να ακούσω τί θα σου άρεσε να μου κάνεις. Σε αυτή την κρεαταγορά που είναι ο κόσμος σου, το ίδιο μου κάνει είτε μου πεις «ωραίος κώλος» είτε μου πεις «κοίτα μια χοντρή». Συγγνώμη κιόλας που δεν το νιώθω σαν «τιμή» που με πρόσεξες.
Ο δεύτερος λόγος που όλο αυτό το ritual του καμακιού στο δρόμο το βιώνω σαν καταπίεση, είναι επειδή δεν ξέρω πώς να αντιδράσω κάθε φορά. Συνήθως σπαταλώ τον πολύτιμο χρόνο μου για να απαντήσω. Αλλά η αναμενόμενη συμπεριφορά θα ήταν να το βουλώσω και να συνεχίσω να περπατάω σα να μην τρέχει τίποτα, να προσέχω «να μη βρω τον μπελά μου», όπως λένε και οι περισσότερες μαμάδες. Δε φτάνει δηλαδή που δε με σέβεσαι, αλλά απαιτείς και να μη διαμαρτυρηθώ και άρα θα έχω εγώ το πρόβλημα αν σε διαολοστείλω.
Εντάξει, πολλοί λένε ότι αυτού του είδους η προσέγγιση από αγνώστους έχει ατονήσει κάπως τα τελευταία χρόνια. Προσωπικά είμαι αρκετά αηδιασμένη με αυτό το ζήτημα, για τον έξτρα λόγο ότι για κάποια διαστήματα της ζωής μου έχω ζήσει σε μια χώρα της Λατινικής Αμερικής, όπου αποτελεί διαδεδομένη πεποίθηση μεταξύ των αντρών ότι «το πρώτο όχι σημαίνει ναι». Άντε να συνεννοηθείς. Εκεί ο Λατίνος Εραστής παραμονεύει σε κάθε γωνία και κυκλοφορεί με μπλουζάκια με φράσεις τελείως καλτ, όπως «δωρεάν ψηλάφηση μαστού». Επίσης, σε πλησιάζει με ατάκες όπως «ωραία πόδια, τι ώρα ανοίγουν;» (Σε επόμενο ποστ θα παραθέσω λίστα ανάλογων μαργαριταριών).
Στην Ελλάδα, μπορεί το άμεσο, greek καμάκι των ‘80ς και του Σταμάτη Γαρδέλη (με ένα ή με δύο λαμδα; sorry Stamatis) να φαντάζει πλέον γραφικό, ωστόσο η καθημερινή καφρίλα του δρόμου ζει και βασιλεύει. Πολλές φορές το σχόλια των ανδρών αυτού του είδους τα αντιλαμβάνεται κανείς ήδη στα γλοιώδη βλέμματα, ένα δευτερόλεπτο ακριβώς πριν ανοίξουν το στοματάκι τους. Ομοίως εξακολουθούν να υπάρχουν αμέτρητοι άντρες που αισθάνονται τη μεγαλομανή ανάγκη να κατηγοριοποιούν τις γυναίκες γύρω τους σε «μ…ά» και «μπάζα». Αυτή η αντιμετώπιση δεν έχει αλλάξει στο ελάχιστο, πολύ φοβάμαι μάλιστα ότι έχει γενικευτεί. Και η προσωπική μου εμπειρία δείχνει ότι ισχύει ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου, κοινωνικής τάξης, πόλης ή χωριού.
Υ.Γ. Επειδή πολλοί/-ες προβάλλουν επιχειρήματα του στυλ «δεν ξέρεις να δέχεσαι ένα κομπλιμέντο», διευκρινίζω ότι το να εκφράζει κανείς θαυμασμό ή το να κάνει φιλοφρονήσεις σε ένα πρόσωπο με το οποίο έχει προσωπική επαφή και οικειότητα, δεν έχει καμία σχέση με το φαινόμενο που περιγράφεται παραπάνω.
50ft queenie
09/04/2013
Είναι κουραστικό και εκνευριστικό και αηδιαστικό.
Να τυπώσουμε και μερικές τέτοιες φόρμες:
Και δυο ενδιαφέροντα links:
http://www.ihollaback.org/
http://catcalled.org/
psyxroskianapodos
11/04/2013
Αφού γουστάρετε κατά βάθος.
50ft queenie
11/04/2013
보90은CHURR (@SofuNoYume)
13/04/2013
Όλα τα βραβεία γι’αυτό το άρθρο. Τα θερμά συγχαρητήριά μου.
La Inquieta
13/04/2013
Ευχαριστούμε 보90은CHURR :-)
Floria
10/05/2013
Εύγε!
Κάποια έπρεπε να τα πεί αυτά!
Dora
10/05/2013
http://www.guardian.co.uk/world/video/2012/aug/03/femme-de-la-rue-sexism-brussels-video σχετικό!
La Inquieta
10/05/2013
Ευχαριστούμε πολύ Dora. Η λέξη στον τίτλο του βίντεο αντί για sexism θα έπρεπε κανονικά να είναι sexual harrassement. Βλέπουμε όμως ότι δυστυχώς το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Και τελικά δεν ξέρω ποια είναι η καλύτερη αντίδραση σε περίπτωση που μια γυναικά είναι μόνη της, μια «ευγενική» απάντηση όπως της κοπέλας στο βίντεο ή μια πιο δυναμική;
Μαρία
24/03/2014
Ειμαι μολις 17 και δεχομαι σχολια για το σωμα μου, αρνητικα και θετικα, στο σχολειο, στο φροντιστηριο, στο δρομο, απο γνωστους και απο αγνωστους, αν και προσπαθω να μην προκαλω, και αισθανομαι σαν κομματι κρεας. Πως πρεπει μια γυναικα να αντιδρα σε αυτες τις περιπτωσεις;
50ft queenie
25/03/2014
Γεια σου Μαρία,
Λυπάμαι πάρα πολύ που μεγαλώνεις σε μια κοινωνία στην οποία η βία που περιγράφεις είναι πραγματικότητα (και μάλιστα αποδεκτή). Μακάρι να μπορούσα να σου δώσω λύση. Μακάρι να είχα να σου προσφέρω κάποια σοφία ή κάποια συμβουλή. Δυστυχώς δεν έχω.
Δεν υπάρχει ένας «σωστός» τρόπος αντιμετώπισης. Όλες μας ζούμε σε διαφορετικά πλαίσια και κάτι που μία από εμάς μπορεί να κάνει, για κάποια άλλη είναι αδύνατον. Οι συνθήκες μας δημιουργούν διαφορετικά δεδομένα.
Οι αντιδράσεις σε τέτοια σχόλια που οι περισσότερες από εμάς ακούμε, δεν είναι πάντοτε δυνατές. Δηλαδή, έχε υπόψη σου πως είναι εντελώς λογικό και φυσιολογικό να μην μπορείς πάντα ν’ απαντήσεις σε κάποιον που σε σχολιάζει γιατί μπορεί να μην αισθάνεσαι ασφαλής ή ακόμη και να μην έχεις κέφι. Δεν είναι δική σου υποχρέωση να διορθώσεις τον κόσμο. Η προσωπική σου ασφάλεια και ηρεμία είναι πάντα πρώτη προτεραιότητα.
Εάν αισθάνεσαι πως μπορείς κάποια στιγμή ν’ απαντήσεις σε κάτι, πάλι μην αισθάνεσαι άσχημα. Είναι δικαίωμά σου να θέσεις τα όριά σου. Εάν κάποιος σε ενοχλεί στο σχολείο και αισθάνεσαι πως έχεις τη δύναμη ν’ απαντήσεις, μίλα, εξέφρασε την ενόχλησή σου, πες του να σταματήσει. Εάν δεν αισθάνεσαι ασφαλής ν’ απαντήσεις, μίλα στους γονείς σου, σε κάποι@ που εμπιστεύεσαι, ή φέρε το γεγονός στην προσοχή του σχολείου εάν αισθάνεσαι πως το πλαίσιο εκεί θα είναι υποστηρικτικό. Εάν χρειάζεσαι κάποια νομική ή άλλη στήριξη, επικοινώνησε μαζί μας.
Μοιράσου τις εμπειρίες σου και δημιούργησε ένα πλαίσιο ασφαλείας γύρω σου. Είτε αυτό είναι μια ομάδα φίλων, ή μια φεμινιστική ομάδα, είναι πάντοτε καλό για την ψυχή μας να ξέρουμε πως δεν είμαστε μόνες, να μοιραζόμαστε τα βιώματά μας.
Δεν μπορώ να σου πω πως τα πράγματα θ’ αλλάξουν αμέσως, αλλά ο σκοπός του φεμινισμού και άλλων κινημάτων δικαιοσύνης είναι να μη συμβαίνουν αυτά που μας περιθωριοποιούν, αυτά που μας εκθέτουν σε κίνδυνο κ.ο.κ. Μπορείς αν θέλεις και αισθάνεσαι έτοιμη, να συμμετέχεις σε κινήματα που αποσκοπούν στην καλυτέρευση των συνθηκών μας.
Λυπάμαι που έχω τόσο λίγα να σου πω. Ελπίζω να είσαι καλά. Σου εύχομαι κουράγιο και όποτε χρειαστείς κάποια στήριξη (γενική ή πιο συγκεκριμένη) μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μας στα στοιχεία μας που θα βρεις εδώ στο σάιτ.
Μαρία
08/04/2014
ευχαριστω πολυ :)
Μαρία
09/04/2014
Γεια σας, εγω ειμαι παλι. Σημερα σχολώντας απο το φροντιστηριο στις 10 και μιση διαπιστωσα πως ο πατερας μου δεν ειχε ερθει να με παρει και ξεκινησα να κατευθυνομαι προς το σπιτι μονη μου. Απο μακρια ειδα δυο αγορια που φωναζαν και συμεριφερονταν πολυ περιεργα. Με χαιρετησαν και τους αγνοησα επιταχυνοντας. Ηρθε ο ενας απο πισω μου μου χαιδεψε τα μαλλια και του ειπα να μην με ακουμπαει συνεχιζοντας να περπαταω. Φευγοντας τον ακουσα να μου φωναζει να τρεξω γιατι σε δυο λεπτα θα με φτασει. Δεν μιλησα, δεν αντεδρασα. Ενας κυριος που τους ακουσε μου ειπε να τους διαολοστειλω και εγω δεν εκανα τιποτα, κολλησα. Φυσικα δεν με ακολουθησαν ομως εχω θυμωσει πολυ με τον εαυτο μου. Δεν θελω να ειμαι αδυναμη ουτε να ανεχομαι τετοιου ειδους συμπεριφορες αλλα φοβαμαι πως αν κανω φασαρια θα τους προκαλεσω. Η μητερα μου μου ειπε πως επρεπε να περιμενω τον μπαμπα μου. Αυτη ειναι η λυση; Μονη μου δεν μπορω να υπερασπιστω τον εαυτο μου; Συγγνωμη που σας ενοχλω και παλι… (Δεν εχω email γι’αυτο εγραψα ενα στην τυχη)
50ft queenie
11/04/2014
Μαρία, γεια σου. Πραγματικά λυπόμαστε όλες που χρειάζεται να υποστείς τέτοια βία. Όπως σου είπα και παραπάνω, όταν αισθάνεσαι πως παραβιάζεσαι, και εάν αισθάνεσαι αρκετά άνετα να το κάνεις, προσπάθησε να απευθυνθείς σε γονιό, καθηγητή, ή κάποιον στο φροντιστήριο ειδικά αν τα αγόρια αυτά προέρχονταν από το ίδιο κτίριο.
Για ό,τι χρειαστείς το email μας είναι kamenasoutien (at) gmail (dot) com.
Marina Sigma
03/05/2016
Λυπάμαι πάρα πολύ για όσα περνάει η Μαρία και η καθεμιά μας καθημερινά. Σε καθημερινή βάση αποφασίζω εκ νέου πώς να αντιμετωπίζω τέτοιες καταστάσεις επειδή ακριβώς, παρόλο που μπορεί να έχω πάρει την απόφαση να απαντάω και να μην ανέχομαι άλλα σχόλια στο δρόμο, μπορεί να μην αισθάνομαι πάντα ασφαλής.
Πριν από δύο μήνες περίπου ένιωσα απειλή μέρα μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας επειδή ήταν πολύ άντρες μαζεμένοι που με κοιτούσαν (το ξέρετε το βλέμμα αυτό που σε μετράει από πάνω μέχρι κάτω) και με βαθμολογούσαν φωναχτά. Εδώ είναι το θέμα: ακόμα και «10» να μου έβαζαν ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΟΠΛΙΜΕΝΤΟ ΓΑΜΩΤΟ! Δεν νιώθω όμορφη όταν με μετατρέπεις σε νούμερο. Νιώθω ντροπή και θέλω να κρυφτώ να μη με βλέπει κανείς. Είναι σωστό να αισθάνομαι εγώ έτσι; Είναι σωστό να καμπουριάζω για να μην ακούω «μάνα μου οι βυζάρες σου»; Πότε θα σταματήσει αυτό το πράγμα;
Δεν έχω απάντηση. Κάθε μέρα ανακαλύπτω νέους τρόπους αντιμετώπισης αλλά το λυπηρό είναι ότι δε θεωρείται σημαντικό το πρόβλημά μου. Πάλι καλά που υπάρχουν blogs και εκπομπές σαν τα καμένα σουτιέν. Ευχαριστώ.
Matina
03/05/2016
Ki egw ta idia skeftomai mia zwh kai eprepe na paw styn allh akrh ths ghs gia na hremhsw kai na mporesw na ta grapsw!! http://tomov.gr/2016/04/26/%ce%ad%ce%bd%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%ae%ce%bd%ce%b1%cf%82-%cf%87%cf%89%cf%81%ce%af%cf%82-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b5%ce%bd%cf%8c%cf%87%ce%bb%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%ac%ce%bb%ce%bb/
Hummel
19/07/2016
Υπεροχο αρθρο!!!! Ενιωσα απολυτη ταυτιση…επιτελους καποια ειπε αυτα που δεν μπορουσα εγω να εξηγησω!! (Τωρα ομως εμαθα!)
Μπραβο και στο σαητ που δημοσιευει τοσο ενδιαφεροντα για ολους θεματα!!!!