Το προσωπικό είναι πολιτικό #4 – Anelis

Το άρθρο αυτό ανήκει σε μια ομάδα κειμένων στα οποία κάποι@ από εμάς μιλάμε για την προσωπική μας διαδρομή και τον τρόπο που η ζωές μας έγιναν η αιτία για να αναπτύξουμε φεμινιστικές σκέψεις. Δείτε τα προηγούμενα άρθρα εδώ.

________________________________________________________________

Οι γονείς μου είναι αριστεροί, διανοούμενοι, κατά της ομοφοβίας και του ρατσισμού -η μητέρα μου αυτοχαρακτηριζόταν και ως φεμινίστρια- και πάντοτε προσπαθούσαν να μας μεταδώσουν αυτές τους τις αρχές και να μας δημιουργήσουν κοινωνική συνείδηση. Παρόλα αυτά μεγάλωσα σε μια σεξιστική οικογένεια, όπου ο ρατσισμός, η τρανσφοβία, η χοντροφοβία και η ομοφοβία ήταν κάτι το καθημερινό. Όλοι εκεί μέσα νομίζαμε πως δεν ήμασταν φοβικοί αφού λέγαμε πως οι γυναίκες είναι ίσες με τους άντρες, οι μετανάστες θα έπρεπε να έχουν τα ίδια δικαιώματα, οι γκέι δεν είναι κάτι το αλλόκοτο, οι μη-λευκοί δεν έχουν κάτι κατώτερο από τους λευκούς κτλ. Και ας πετάγονταν ρατσιστικές και τρανσφοβικές βρισιές όταν βλέπαμε τηλεόραση, και ας κράζαμε ομοφυλόφιλα άτομα βασισμένοι σε στερεότυπα, και ας έλεγε ο πατέρας μου «χοντρό» όποιον ήθελε να βρίσει, και ας έκανε όλες τις δουλειές του σπιτιού η μάνα μου παρόλο που δούλευε περισσότερες ώρες από τον πατέρα μου. Τόσο πολύ εθελοτυφλούσαμε ομαδικά που μέχρι και πριν από μερικά χρόνια συνέχιζα να τα πιστεύω όλα αυτά, πως είμαι «σωστή» και κατά όλων αυτών των φοβικών ιδεολογιών, οι οποίες ήμουν σίγουρη πως ουδεμία σχέση είχαν με εμένα.

Στην οικογένειά μου βίωσα πολύ έντονα το σεξιστικό διαχωρισμό, την ομοφοβία και τη χοντροφοβία, πράγμα που τελικά ευτυχώς με οδήγησε στον φεμινισμό.

Θυμάμαι πως είχα μπάρμπι και σετ ραπτικής και αποξήρανσης λουλουδιών και ο αδερφός μου είχε στρατιωτάκια και μεκανό και μικροσκόπιο. Εγώ δεν επιτρεπόταν να παίζω με τα δικά του – μεκανό και μικροσκόπιο, που τότε εμένα μου φαίνονταν πιο ενδιαφέροντα γιατί έφτιαχνες και μάθαινες νέα πράγματα που δεν υπήρχαν στον «κοριτσίστικο» παιχνιδοκόσμο μου-, και έτσι αναγκαζόμουν να το κάνω στα κρυφά, για να αποφύγω το μάλωμα από τους γονείς και τις μπάτσες από τον αδερφό. Από πολύ μικρή μου φαινόταν περίεργο που η μητέρα μου με έσουρνε να καθαρίσω μαζί της το σπίτι και τα δωμάτια των δύο μεγαλύτερων (αγοριών) αδερφών μου «γιατί εκείνοι δεν φιλοτιμούνται να βοηθήσουν». Το μεγάλο σοκ ήταν όταν είχα εναντιωθεί στο διαχωρισμό, και η μητέρα μου είχε καταλάβει το λάθος της και με έστειλε στο δωμάτιό μου να παίξω γιατί «έχεις απόλυτο δίκιο, δεν είναι σωστό που σε βάζω να τα κάνεις εσύ επειδή είσαι κορίτσι, θα τα κάνω όλα μόνη μου», που με άφησε άναυδη και γεμάτη τύψεις που με την «αυθάδειά» μου είχα φορτώσει περισσότερες δουλειές στη μητέρα μου. Ήμουν καθωσπρέπει κοριτσάκι με ροζ κουρτίνες, ροζ παπλώματα και ροζ φώτα στο δωμάτιο -κανένα από τα οποία δεν ήταν δική μου επιλογή- που το μόνο που έπρεπε να κάνει για να είναι «το τέλειο πλάσμα» ήταν να χάσει κιλά, διότι αν είσαι γυναίκα το «χαρούμενη», «έξυπνη», «υπάκουη», «διαβαστερή» και «καλή μαθήτρια» δεν φτάνει. Τουλάχιστον οι γονείς μου δεν «φοβόντουσαν» μη γίνω λεσβία γιατί δεν πίστευαν πως «αυτό είναι κάτι που συμβαίνει πραγματικά».
Κάπως έτσι λοιπόν, σε ένα σπίτι που αυτοχαρακτηριζόταν ως προοδευτικό και φεμινιστικό, βγήκαμε και εγώ και τα δύο αδέρφια μου στερεοτυπικά προβληματικά ελληνόπουλα, εμποτισμένα με προνόμια και καταπιεστικές συμπεριφορές.

Πιστεύω ότι ο λόγος που μπόρεσα να σκεφτώ παραπάνω και να ξεφύγω από αυτό το φαύλο κύκλο ήταν το ότι είμαι χοντρή, αμφιφυλόφιλη και γυναίκα, με ό,τι συνεπάγεται αυτό στη σημερινή κοινωνία. Για να είμαι αποδεκτή έπρεπε να ενσαρκώσω το ρόλο του αγοροκόριτσου -ή τουλάχιστον αυτό είχα αντιληφθεί-, που τα αγοράκια θα το έκαναν παρέα γιατί ήταν σαν και αυτούς («είσαι γαμάτη, τι κρίμα που δεν είσαι αγόρι» μου είχε πει ο κολλητός μου), διότι δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική για μια χοντρή. Νομίζω τότε ήταν που εντόπισα πιο συνειδητά το σεξισμό. Ήξερα ότι όποια «κοριτσίστικη» συμπεριφορά θα μου κατέβαζε το στάτους, γιατί από «φιλάρα» θα με μετέτρεπε σε «χοντρή γκόμενα» και ξαφνικά απλώθηκε μπροστά μου ένας τεράστιος κόσμος δύο επιπέδων με εμένα να προσπαθώ να ακροβατήσω ανάμεσά τους.

Παράλληλα άρχισα επιτέλους να αναρωτιέμαι γιατί μας φαίνεται φυσιολογικό που κάθε φορά που συζητάμε με τις φίλες μου για κακοποιήσεις και παρενοχλήσεις έχουμε όλες από μια ιστορία τουλάχιστον, ενώ τα αγόρια φίλοι μας σχεδόν καμία.

Αυτά ήταν τα πρώτα βήματά μου, χωρίς τα οποία δεν θα μπορούσα να καταλάβω τι σημαίνει φεμινισμός, που όμως παράλληλα δεν ήταν αρκετά, καθότι τα εσωτερικευμένα που έπρεπε να διαχειριστώ ήταν ακόμα περισσότερα.

Φεμινίστρια δεν ξέρω ακριβώς πότε έγινα. Φεμινιστικές απόψεις (και εννοώ τριτοκυματικό διαθεματικό φεμινισμό) είχα πολύ έντονες από τα 17 μου περίπου, και θεωρούσα τον όρο «φεμινίστρια» κάτι πολύ όμορφο, αλλά ένιωθα ότι δεν μπορώ να αυτοχαρακτηριστώ ως τέτοια. Με το ίντερνετ, και τις ιντερνετικές φιλίες με άτομα φεμινιστικών πεποιθήσεων άρχισα γύρω στο 2009-2010 να γίνομαι πιο συνειδητοποιημένη και να διαβάζω και φεμινιστική λογοτεχνία. Ανακάλυψα επιτέλους το fat acceptance κίνημα το οποίο κυριολεκτικά με έσωσε και μου άλλαξε τη ζωή.

Αυτό ήταν και το αναγκαίο βήμα για να συνειδητοποιήσω επιτέλους το τι εστί φεμινισμός και γιατί είναι αναγκαίος. Ήρθα σε επαφή με απόψεις και εμπειρίες από άτομα από όλο τον πλανήτη. Διάβασα για καθημερινές καταπιέσεις που δεν είχα καταλάβει ότι είναι καταπιέσεις. Έμαθα τι θα πει bi-erasure (και με φρίκη συνειδητοποίησα ότι το είχα βιώσει πολλάκις), τι είναι η femme phobia (είχα πολύ από τούτο), τι θα πει προνόμιο και πώς μπορούμε να σταματήσουμε να το εξασκούμε, τι είναι η κουλτούρα του βιασμού και πώς την ανιχνεύουμε, πως κάτι φαινομενικά αθώο μπορεί να βασίζεται σε ρατσιστικές και σεξιστικές δομές, πως το χιούμορ δεν είναι ανάγκη να είναι καταπιεστικό, πως τα χοντρά σώματα δεν είναι κάτι σιχαμένο, πως δεν είναι όλοι οι αγώνες και όλοι οι φεμινισμοί ίδιοι. Έμαθα τι θα πει διαθεματικότητα και συνειδητοποίησα την ανάγκη για representation. Ανακάλυψα επιτέλους έναν οδηγό για να ανιχνεύω τις κοινωνικές δομές δύναμης που ανθίζουν με όπλο την καταπίεση.

Παράλληλα βέβαια, εκφράζοντας τις νέες μου απόψεις και εμπειρίες σε συζητήσεις, έμαθα γιατί ο φεμινισμός είναι ακόμα πιο αναγκαίος απ’ ότι περίμενα. Βίωσα πολύ έντονες και βίαιες αντιδράσεις σε αυτά που έλεγα, από άτομα που, όπως και εγώ παλιότερα, θεωρούσαν τους εαυτούς τους «σωστούς». Κατάλαβα τι σημαίνει το να σου ακυρώνουν την εμπειρία σου και την ταυτότητά σου. Είδα πως ο σεξιστικός λόγος βγαίνει συχνά σε τέτοιες συζητήσεις με σκοπό να σε σωπάσει. Συνειδητοποίησα πως ακόμα και αυτά τα λίγα που από παλιά θεωρούσα δεδομένα ήταν εφιάλτης επιστημονικής φαντασίας για άλλους, και παράλληλα βίωσα το πώς είναι να σου υπογραμμίζουν την καταπιεστική σου συμπεριφορά άλλα άτομα.

Η διαθεματική τριτοκυματική φεμινιστική παιδεία είναι κάτι που κανείς δε σου δίνει. Είναι κάτι για το οποίο πρέπει να παλέψεις, να διαβάσεις, να ασχοληθείς. Είναι αναγκαίο να είσαι συνειδητοποιημένος και να βάζεις στην άκρη τον εγωισμό σου και να τσεκάρεις τον εαυτό σου όταν κάνει ή σκέφτεται κάτι καταπιεστικό ή βασισμένο σε στερεότυπα, να ακούς όταν κάποιος σου επισημαίνει την προβληματική σου συμπεριφορά με όποιο συναισθηματικό κόστος και αν αυτό επιφέρει σε εσένα, γιατί όταν κάνεις κάτι που καταπιέζει το συνάνθρωπό σου δεν έχουν σημασία τα δικά σου συναισθήματα.

Δε γίνεται αλλιώς, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ξεπλύνεις τα μοτίβα και τις συμπεριφορές που σου μάθαινε για χρόνια η οικογένεια, το στενό σου περιβάλλον και ολόκληρη η κοινωνία. Και είναι κάτι που είναι αναγκαίο να γίνει και να συνεχίσει να γίνεται. Νομίζω τη στιγμή που κάποι@ θα πει «οκ, τώρα τα διόρθωσα όλα, τώρα πλέον δεν είμαι προβληματικ@» έχει χάσει το παιχνίδι. Είναι σκληρό και δύσκολο αλλά προσπαθώ ποτέ να μην ξεχνώ πως *είμαι* σεξίστρια, ρατσίστρια, ομοφοβική, χοντροφοβική, τρανσφοβική γιατί έτσι έμαθα και ο μόνος τρόπος για να προσπαθήσω να το αλλάξω κάπως αυτό είναι να δουλεύω πάνω στην φεμινιστική μου παιδεία όσο καιρό ζω.

Και όταν νιώθω ότι χρειάζομαι τσεκάρισμα γιατί κάπως αισθάνομαι ότι έχω λύσει ορισμένα ζητήματα πλήρως-καθώς απόψεις που κορόιδευα παλιότερα μου φαίνονται κοινή λογική σήμερα-, γυρνάω σε γραπτά μου πριν από το 2010. Διαβάζω κείμενα σιχαμένα, που τότε μου φαινόντουσαν ως η «ψαγμένη αλήθεια ενός σοβαρού ατόμου με κοινωνική συνείδηση» και προσπαθώ να θυμάμαι πως αυτή η πορεία δεν είναι κάτι που έχει τέλος.

Ο φεμινισμός μού έχει αλλάξει τη ζωή ριζικά. Υπάρχουν πράγματα, κυρίως ποπ κουλτούρα, που σήμερα καταναλώνω με τεράστια δυσκολία, μιας και πλέον μπορώ να δω τα προβληματικά και φοβικά στοιχεία που συχνά αναπαράγει. Υπάρχουν συζητήσεις που δεν μπορώ να κάνω με αρκετά άτομα διότι ξέρω ότι το μόνο που θα εισπράξω θα είναι άγνοια και καταπίεση. Έχω κερδίσει όμως και πολλά πολύτιμα πράγματα. Πέρα από γνώση, όμορφες φιλίες και συναίσθηση του πραγματικού κόσμου, έχω καταφέρει να συμφιλιωθώ με πολλές πτυχές του εαυτού μου, ψυχικά και σωματικά. Και εν κατακλείδι, ό,τι και να έχω χάσει σε απόλαυση από την ποπ κουλτούρα, μου το αναπλήρωσε με το παραπάνω ο τριτοκυματικός φεμινισμός με το fat acceptance κίνημά του που μου χάρισε τους καλύτερους και πιο απολαυστικούς οργασμούς που έχω βιώσει ως τώρα.