Ταμπέλες ή εξαφάνιση

Το παρακάτω άρθρο εμφανίστηκε στο προσωπικό μπλογκ της s.e. smith την οποία ακολουθούμε με ευλάβεια από τότε που την ανακαλύψαμε να γράφει στο Tiger Beatdown. Βρείτε το πρωτότυπο εδώ: http://meloukhia.net/2014/03/we_need_labels_because_the_alternative_is_disappearing/

________________________________________________________________

Κάθε τόσο χρειάζεται να υποστούμε συζητήσεις σχετικά με τις ‘ταμπέλες’ και τη χρησιμότητά τους όπου συνήθως άτομα από προνομιούχες ομάδες επιμένουν πως οι ταμπέλες είναι άχρηστες και «άσε τις ταμπέλες ρε φίλε, μας εμποδίζουν από το να χτίσουμε έναν δίκαιο κόσμο!». Το ίδιο επιχείρημα βρίσκεται πίσω από την ιδέα της φυλετικής ‘αχρωματοψίας’ όπου διάφοροι προσποιούνται πως η φυλετική καταγωγή δεν έχει καμία σημασία λες κι έτσι θα σβηστούν αυτόματα αιώνες ρατσισμού και καταπίεσης.

Κοίτα όμως να δεις τι γίνεται με τις ταμπέλες: χωρίς αυτές κινδυνεύουμε να μας καταβροχθίσει η νόρμα -να χαθούμε στη μάζα. Σκέψου τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος: περιφέρονται στο σώμα και όταν βρουν μια ξένη πρωτεΐνη σταματούν, την καταπίνουν, την απορροφούν κι εκείνη εξαφανίζεται εντελώς. Εμείς είμαστε οι ξένες πρωτεΐνες. Οι ουσίες που ξεχωρίζουν μέσα στο πολιτικό σώμα. Είμαστε οι Άλλοι. Είμαστε αυτοί που πρέπει να έχουν όνομα γιατί είμαστε παράξενοι και επειδή αν δεν έχουμε όνομα εξαφανιζόμαστε.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι ν’ αυτοπροσδιοριστεί κανείς: ανώμαλος, γκέι, λεσβία, πολυγαμικ@ κ.ο.κ. γιατί η νόρμα είναι η μονογαμία και η ετεροφυλοφιλία. Αν κάποι@ δεν χρησιμοποιήσει μια διαφορετική ταμπέλα, θα υποτεθεί πως είναι μέρος αυτής της νόρμας και άρα ένα σημαντικό κομμάτι της ταυτότητάς τ@ θα έχει σιωπηλά εξαλειφθεί. Είναι απαραίτητο να δηλώσει την ταμπέλα του κανείς ώστε να αποκτήσει μια θέση στον κόσμο και να διεκδηκήσει την ανθρωπιά του.

Για παράδειγμα, μια αμφί γυναίκα που βρίσκεται σε μια σχέση με έναν άντρα, θα πρέπει είτε να επιτρέψει το σβήσιμο της ταυτότητάς της αφήνοντας τον κόσμο να τη θεωρεί ετεροφυλόφιλη, είτε πρέπει να μιλήσει επανηλημμένα για τη σεξουαλικότητά της. Χρειάζεται μια ταμπέλα για να την περιγράψει γιατί η σεξουαλικότητά της δεν συνάδει με την κοινωνική νόρμα -είναι διαφορετική. Αν δεν έχει αυτήν την ταμπέλα, αν η δυνατότητα να χρησιμοποιήσει αυτήν την ταμπέλα της αφαιρεθεί, αν διάφοροι επιμένουν πως δεν χρειαζόμαστε ταμπέλες για να μιλήσουμε για τη σεξουαλικότητά μας γιατί «είμαστε όλοι άνθρωποι ρε φίλε», τότε γίνεται μικρότερη. Λιγότερο σημαντική. Σβήνεται και σιωπά καθαρά γιατί οι άνθρωποι δεν θέλουν να έρθουν αντιμέτωποι με την πραγματικότητα της σεξουαλικότητάς της και δεν χρειάζεται να έρθουν αντιμέτωποι μ’ αυτήν αν η ίδια δεν έχει διαθέσιμη μια ταμπέλα με την οποία να καθορίσει την ταυτότητά της.

Χρειαζόμαστε τις ταμπέλες γιατί δεν θέλουμε να μας καταπιεί η κανονικότητα. Κι έτσι χρειάζεται να έχουμε ταμπέλες και για τις εκφράσεις αυτές τις κανονικότητας αντί να επιτρέψουμε στους ανθρώπους να ισχυρίζονται πως επειδή ανήκουν στην κανονικότητα δεν χρειάζονται ταμπέλες. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε και ο όρος cis -όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους ανθρώπους των οποίων το φύλο το οποίο δηλώνουν συνάδει με το φύλο που τους ανατέθηκε όταν γεννήθηκαν. Είναι απολύτως λογικό να χρησιμοποιούμε μια ταμπέλα γι’ αυτούς τους ανθρώπους ώστε να ξεχωρίζουν από τους τρανς ανθρώπους οι οποίοι έχουν φύλο άλλο από αυτό που τους ανατέθηκε όταν γεννήθηκαν. Και οι δύο ομάδες ανθρώπων χρειάζεται να έχουν μια ταυτότητα.

Αν κανείς στηρίζει το αντίθετο (πως δηλαδή δεν χρειάζονται ΚΑΙ οι δύο ομάδες μια περιγραφική λέξη – ταυτότητα) είναι σαν να λέει κανείς πως η μία ομάδα ανθρώπων είναι το ‘νορμάλ’ και άρα καλύτερη από την άλλη. Σαν να λέει κανείς πως αυτή η ομάδα ανθρώπων δεν χρειάζεται ταμπέλα γιατί είναι τόσο συνηθισμένη και υπερισχύει τόσο που δεν χρειάζεται καν να είναι αναγνωρίσιμη γιατί οι πάντες είναι μέλη αυτής της ομάδας μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Όλοι είναι Χ.Ο. (χριστιανοί ορθόδοξοι) μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Όλοι είναι μέλη της κυρίαρχης ομάδας μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Οι διαφορετικές ταυτότητές μας και η αμφισβήτηση της κοινωνικής υπεροχής κάποιων ομάδων είναι τρόποι να σταματήσει αυτή η ιδέα.

Και ναι, στατιστικά υπάρχουν περισσότεροι cis παρά trans άνθρωποι. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η μία ομάδα ανθρώπων είναι ‘φυσική’ και η άλλη ‘αφύσικη’ ή πως η μία ομάδα πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται ως νορμάλ ενώ η άλλη πρέπει να ξεχωρίζει. Και οι δύο ομάδες χρειάζεται να έχουν μια ταμπέλα γιατί έτσι γίνεται πιο εύκολη η αναγνώριση της ταυτότητας από τα άτομα εντός και εκτός της κάθε ομάδας.

Μέσα στον θυμό που ενίοτε δημιουργούν οι ταμπέλες βρίσκουμε πως ο τρόπος που αυτοπροσδιορίζεται κανείς και η απόρριψη μιας επιβεβλημένης ταμπέλας είναι πολύ διαφορετικά πράγματα ανάλογα το εκάστοτε πλαίσιο. Το να επιβάλεις μια λανθασμένη ταμπέλα σε κάποιον δεν μπορεί να είναι αποδεκτό. Το να ονομάζεις για παράδειγμα «κουήαρ» μια λεσβία ενώ εκείνη ταυτίζεται με και θέλει να προσδιορίζεται ως λεσβία δεν μπορεί να είναι αποδεκτό και έτσι της αρνείται κανείς το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίσει την ταυτότητά της και τον κόσμο της. Αλλά οι cis άνθρωποι είναι cis ακόμη κι αν δεν έχει χρειαστεί ν’ αυτοπροσδιοριστούν ποτέ με τον ίδιο τρόπο που οι λευκοί άνθρωποι είναι λευκοί ακόμη κι αν ποτέ δεν έχουμε αναγκαστεί να σκεφτούμε πως κουβαλάμε μια συγκεκριμένη φυλετική ταμπέλα -πως δεν είμαστε δηλαδή απλώς «άνθρωποι» αλλά «λευκοί άνθρωποι».

Οι άνθρωποι που ανήκουν στις κυρίαρχες ομάδες νευριάζουν όταν τους προσάπτονται ταμπέλες, όχι γιατί θεωρούν πως οι ταμπέλες αυτές είναι λάθος ή δεν τους εκφράζουν, αλλά γιατί αντιδρούν στην ιδέα πως χρειάζονται οποιαδήποτε ταμπέλα. Γιατί ‘είμαστε όλοι άνθρωποι ρε φίλε’. Αυτή η συμπεριφορά οδηγεί στην ιδέα πως μόνο κάποιοι ‘ιδιαίτεροι’ άνθρωποι χρειάζονται ταμπέλες. Μόνο οι περίεργοι και οι αποκλίνοντες από τη νόρμα χρειάζεται να έχουν ξεχωριστή ταυτότητα μιας και όλοι όσοι ανήκουν στην ευρεία και αποδεκτή κυρίαρχη νόρμα ξέρουν ποιοι είναι και δεν χρειάζονται υπενθύμιση.

Οι ταμπέλες όμως είναι σημαντικές. Όχι μόνο ως εργαλεία για την αναγνώριση των ταυτοτήτων των ανθρώπων που ανήκουν σε περιθωριοποιημένες ομάδες και επιλέγουν να τις χρησιμοποιούν, αλλά και ως εργαλεία περιγραφής των ατόμων που ανήκουν στις κυρίαρχες κοινωνικές ομάδες. Χωρίς ταμπέλες είναι δύσκολο να αναλύσουμε σύνθετες κοινωνικές έννοιες για τη δομή της εξουσίας και της καταπίεσης γιατί δεν μπορεί κανείς να μιλήσει γι’ αυτές τις έννοιες χωρίς να μιλήσει για τους ανθρώπους που κινούνται μέσα στις πραγματικότητες που οι κοινωνικές ανισότητες δημιουργούν.