Δε σας παρενόχλησε ο παπάς. Εσείς τον φθονείτε.

Τον περασμένο Φεβρουάριο ένας αρχιμανδρίτης στην Αλεξανδρούπολη κατηγορήθηκε για πράξεις σεξουαλικής παρενόχλησης έπειτα από προφορικές και γραπτές καταγγελίες κοριτσιών και γυναικών. Σιγά το νέο, θα σκεφτούν οι περισσότερ@, άλλωστε παρόμοια περιστατικά είναι αμέτρητα τόσο στην Ορθόδοξη όσο και στην Καθολική Εκκλησία. Υπάρχουν αξιόλογα sites τα οποία έχουν ολόκληρο αρχείο σχετικών υποθέσεων.

Ο συγκεκριμένος ιερέας παραδέχτηκε την ενοχή του στον Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμο. Στη συνέχεια, το Επισκοπικό Δικαστήριο τον έκρινε ένοχο και παρέπεμψε τη δικογραφία στην Ιερά Σύνοδο. Τελικά στις 12 Νοεμβρίου καταδικάστηκε από το Συνοδικό Δικαστήριο (έχει και η Εκκλησία τη γραφειοκρατία της) για αδικήματα όπως: «εναγκαλισμοί, θωπείες και ασπασμοί θηλέων κατά συρροήν επί σκοπώ γενετησίου ικανοποιήσεώς του» και «κατάχρηση της πνευματικής του πατρότητος κατά συρροήν σε υπεξούσιά του πνευματικώς θήλεα πρόσωπα επί σκοπώ γενετησίου ικανοποιήσεώς του». Όπως πληροφορούμαστε από το Δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, η ποινή που του επιβλήθηκe είναι η αργία από κάθε εκκλησιαστικό αξίωμα για 7,5 χρόνια, στέρηση δηλαδή του δικαιώματος να φορέσει πετραχήλι, να ιερουργήσει ή να εξομολογήσει. Παρά τη βαρύτητα των πράξεων του ιερέα όμως, δεν έχει παρέμβει εισαγγελέας και δεν γνωρίζουμε αν θα του επιβληθεί άλλη ποινή εκτός από την προαναφερθείσα αργία (κατά το διάστημα της οποίας ο μισθός του θα καταβάλλεται κανονικά), ούτε αν θα αποζημιωθούν με κάποιον τρόπο τα θύματα του.

Έχει όμως ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας από τη μέρα που είδε το φως της δημοσιότητας αυτή η υπόθεση μέχρι σήμερα. Πιστεύω, καταρχάς, ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων αποδοκιμάζει τέτοιου είδους πράξεις. Παρατηρώντας, ωστόσο, όλη την εξέλιξη που είχε το ζήτημα στα τοπικά μήντια, βλέπει κανείς ότι υπάρχει και μία καθόλου αμελητέα μερίδα «χριστιανών», της οποίας η στάση κυμαίνεται από την πλήρη άρνηση των γεγονότων, μέχρι την ενοχοποίηση των θυμάτων.

Αν θυμηθούμε αντίστοιχες υποθέσεις που αφορούσαν ιερείς στο παρελθόν, κυρίως τα μεγάλα σκάνδαλα περί παιδοφιλίας που ξέσπασαν το 2004- 2005 επί Χριστόδουλου, βλέπουμε ότι η πρώτη συνηθισμένη αντίδραση των πιστών είναι η άρνηση και η κατασκευή θεωριών συνομωσίας: όλα είναι συκοφαντίες από εχθρούς της Εκκλησίας, οι οποίοι από καιρό την υπονομεύουν και επιδιώκουν να την αφανίσουν. Στη χώρα όπου ζούμε ένας στους τρεις ανθρώπους πιστεύει ότι μας ψεκάζουν. Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι, όμως, δεν μπορούν με τίποτα να διανοηθούν ότι ένας αρχιμανδρίτης είναι δυνατό να διαπράξει σεξουαλική παρενόχληση. Γι’ αυτό και διαβάζουμε απόψεις πλήρους άρνησης του στυλ: «η κατηγορία η οποία βαραίνει τον ιερομόναχο είναι η αγάπη που δείχνουν σε αυτόν τα πνευματικά του τέκνα».

Δε φταίει δηλαδή η Αυτού Τελειότης που αγαπιέται τόσο. Ότι αγαπιέται να λέγεται, διότι δεν ήταν λίγοι οι πιστοί που προεξοφλούσαν την αθωότητα του και έβαζαν το χέρι τους στη φωτιά ότι επρόκειτο για πλεκτάνη. Στο εξάμηνο που μεσολάβησε, λοιπόν, ανάμεσα στα δυο δικαστήρια, πραγματοποιήθηκε μία δημόσια εκστρατεία πλήρους υποστήριξης για την οποία επιστρατεύθηκε κάθε δυνατό μέσο (φυλλάδια, διαδίκτυο, δικηγόροι, κλπ.). Έτσι, η υπόθεση του παπά- Γιάννη συγκέντρωσε μέχρι σήμερα τον απίστευτο αριθμό των 8.200 υπογραφών στήριξης.

Ας δούμε τώρα την ανακοίνωση που υπογράφεται από «τα πνευματικά παιδιά του π. Ιωάννη Καρασακαλίδη». Τα εν λόγω τέκνα είχαν στραβώσει με τον μαρτυριάρη Άνθιμο επειδή παρέπεμψε τον ιερέα στα αρμόδια όργανα:

«Ο Μητροπολίτης, πάνω απ’όλα οφείλει να είναι πατέρας, που αγαπά και στηρίζει όλα τα παιδιά του. Στην περίπτωσή μας, ο επίσκοπος δίχασε και εξόργισε το ποίμνιο χωρίς να σεβαστεί τις άγιες μέρες που διανύουμε. Πώς άραγε θα ανέβει στον άμβωνα να κηρύξει την αγάπη και την συγχωρητικότητα που ο ίδιος δεν βιώνει;»

Να τι συμβαίνει όταν το περί δικαίου αίσθημα των πιστών αγγίζει τα όρια της ψυχεδέλειας: ο παπάς απλώνει τα ξερά του, ο μητροπολίτης συγχωρεί, τα δε θύματα είναι αμέτοχα και αόρατα. Η «συγχωρητικότητα» δεν γίνεται αντιληπτή ως μια ιδιότητα που αφορά τα πρόσωπα που επλήγησαν. Ως αρμόδιος, του οποίου τη συγχώρεση πρέπει να ζητήσει ο παπάς, θεωρείται ο μητροπολίτης και όχι οι κοπέλες που παρενοχλήθηκαν! Η αγιοποίηση συνεχίζεται καθώς στο τοπικό blog με την ονομασία Αγ. Νεκτάριος διαβάζουμε:

«Τί να πει κανείς για τις ενοριακές συνάξεις στο ναό του Αγ. Φανουρίου (…) μαζεύει κάθε φορά περισσότερους από 350 ανθρώπους, που ψάχνουν την γνήσια ορθόδοξη κατήχηση, τον γλυκό λόγο και την εν Χριστώ αγάπη στο πρόσωπό του;»

Αχά. Ο παπά- Γιάννης συγκέντρωνε, λέει, 350 πιστούς στο κήρυγμα, πράγμα δύσκολο να το κατορθώσει άλλος. Τουτέστιν, νέα πρόβατα (και ζεστό χρήμα) στο μαντρί μας. Επιρρεπής στο θωπεύειν μεν, χαρισματικός στο προσηλυτίζειν δε. Μπροστά σε αυτή την επιτυχία, τί παρενόχληση και χαζομάρες…

Επειδή όμως υπάρχει πολύ σαπίλα και ψυχασθένεια εκεί έξω, η υποστήριξη ή μάλλον η με το ζόρι αθώωση συνεχίζεται και μετά την καταδίκη του παπά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Αθήνα βρέθηκαν για να τον στηρίξουν και πολλά πνευματικά του παιδιά, με δύο λεωφορεία από Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή και Ξάνθη.

Η δεύτερη κλασική σε τέτοιες περιπτώσεις στάση είναι η προτροπή για ανοχή και συγκάλυψη. Ό,τι δε γίνεται γνωστό, είναι σα να μη συμβαίνει. Ούτε αυτό αποτελεί νέο. Δεν εκπλησσόμαστε που η αντίδραση της Εκκλησίας είναι το κουκούλωμα. Άλλωστε λέξεις όπως Επισκοπικό Δικαστήριο με ιερείς σε ρόλο ανακριτών, ξυπνάει τους ίδιους συνειρμούς με το «ένορκη διοικητική εξέταση», όταν μπάτσοι διερευνούν τις αυθαιρεσίες άλλων μπάτσων.

Στην παραπάνω ανακοίνωση των πνευματικών τέκνων διαβάζουμε επίσης:

«Ο Πόντιος (Άνθιμος Αλεξανδρουπόλεως) Πιλάτος ‘ένιψε τας χείρας’ του εν όψει της Μεγάλης Εβδομάδας. Έστειλε το θέμα της συκοφαντίας του πνευματικού μας πατέρα π. Ιωάννου Καρασακαλίδη στο πρωτοβάθμιο συνοδικό δικαστήριο για να το εκδικάσει, σα να μη μπορούσε ο ίδιος να κλείσει ομαλά την υπόθεση!» Και το Άγιος Νεκτάριος επαυξάνει: «Να δει ο Μητροπολίτης μας ότι δεν συμφέρει κανέναν ο σάλος αυτός και ήταν άστοχες οι ενέργειες που έκανε». Εν ολίγοις, η απόδοση δικαιοσύνης είναι επιθυμητή μόνο όταν μας συμφέρει.

Τρίτη αντίδραση: υποβάθμιση του θέματος, (νταξ’ πώς κάνετε έτσι;) Αυτό δεν το βλέπουμε μόνο από τους σκληροπυρηνικούς οπαδούς αλλά ακόμα και στον μέινστρημ δημοσιογραφικό λόγο. Είναι ενδεικτικό ότι την τελευταία εβδομάδα η είδηση αναπαράγεται στο διαδίκτυο με το επίθετο «ζωηρός» ή «ζωηρούλης» αρχιμανδρίτης. Η προσέγγιση αυτή αφαιρεί κάθε σοβαρότητα από τις πράξεις του και τις κάνει πιο λάιτ και χαριτωμένες, σα να πρόκειται για ένα σκανταλιάρικο παιδί.

Και τέλος, η πιο ποταπή στάση από όλες: απαξίωση και ταπείνωση των θυμάτων. Εδώ η υποκρισία έχει πολλαπλές μορφές. Από την απλή αμφισβήτηση που κρύβεται στη δήθεν αφελή απορία: «μα γιατί δεν κατήγγελλαν νωρίτερα, τόσα χρόνια τον γνώριζαν, τώρα τους ήρθε;» μέχρι τις κατηγορίες για φθόνο, συχνά διανθισμένες με φράσεις αγίων και ιεραρχών:

«Είπε ο Μέγας Βασίλειος για το μίσος και τον φθονερό άνθρωπο: (…) Να απομακρύνεις τους ανθρώπους που σε φθονούν…. Το σκυλί άμα το περιποιηθείς θα σε γλύψει, το λιοντάρι και το φίδι αντίθετα θα σε επιτεθούν».

Έτσι λοιπόν, με αυτή τη λογική- οδοστρωτήρα, το άσπρο γίνεται μαύρο και το θύμα γίνεται φίδι. Η κατακριτέα πράξη δεν είναι η σεξουαλική παρενόχληση αλλά η αποκάλυψη αυτής. Τα κορίτσια που έκαναν τις καταγγελίες χαρακτηρίζονται ως ανήθικες, στερημένες, και μυξοπαρθένες. Η άποψη αυτή ανακυκλώνεται επωνύμως και ανωνύμως σε πολλά τοπικά ηλεκτρονικά μέσα και blogs, τα οποία αρνούμαι να παραθέσω (όπο@ς έχει μαζοχιστικές τάσεις ας googlάρει το όνομα του παπά και θα τα βρει).

Ο μεσαιωνικός σκοταδισμός και ο μισογυνισμός ξεδιπλώνεται σε όλο του το μεγαλείο, αλλά πολύ φοβάμαι ότι δεν πρόκειται απλώς για μισογυνισμό: είναι πολύ δύσκολο να κρυφτεί ο βαθύς αυταρχισμός κάποιων που απαιτούν να παταχθεί όποια φωνή τολμά να αντιδράσει στην εξουσία, και μάλιστα σε μία διπλή εξουσία: πατριαρχική και ταυτόχρονα εκκλησιαστική.

Κι επειδή ανάμεσα σε αυτούς που διαπνέονται από αυτή τη νοοτροπία σίγουρα υπάρχουν και πολλοί γονείς, καταλαβαίνει κανείς πόσο δύσκολο είναι να μιλήσει ανοιχτά μία κοπέλα που έχει βιώσει μια τέτοια εμπειρία και να γίνει πιστευτή- πολύ περισσότερο να βρει δικαίωση. Σκεφτείτε ότι είστε ένα ανήλικο κορίτσι και σας παρενοχλεί ένα άτομο που έχετε εμπιστευθεί και, ίσως, εξιδανικεύσει, ένα άτομο με πνευματική και ηθική επιρροή πάνω σας. Μετά το αρχικό σοκ, δύσκολα θα αποφασίσετε να αποκαλύψετε αυτό που συνέβη, αντίθετα, πιθανώς θα επιλέξετε τη σιωπή, ιδιαίτερα αν προέρχεστε από συντηρητική οικογένεια. Ακόμα όμως κι αν αποφασίσετε να κάνετε καταγγελία με ή χωρίς τη συμπαράσταση της οικογένειας, θα στιγματιστείτε από την πρώτη στιγμή. Αφού κάνετε αυτό το κρίσιμο βήμα, δεν μπορείτε να αποφύγετε την επαναθυματοποίηση σας, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο θα σας αντιμετωπίσουν οι αστυνομικές αρχές, οι δημοσιογράφοι, η τοπική κοινωνία.

Ο αριθμός των περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης αλλά και βιασμού είναι «σκοτεινός», δηλαδή μεγαλύτερος από αυτόν που αποτυπώνεται στις επίσημες στατιστικές. Τα λιγότερο συχνά καταγγελλόμενα περιστατικά, έχουν στην πλειονότητα τους δράστες σε ιεραρχικά ανώτερη θέση από τα θύματα. Όσο πιο υψηλό το αξίωμα του θύτη, όσο πιο μεγάλη οικονομική, πολιτική ή θρησκευτική εξουσία διαθέτει, τόσο πιο πιθανό είναι να κατηγορηθεί το θύμα. Εκείνος και ο περίγυρος του θα χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα και τους μηχανισμούς που έχουν στη διάθεση τους για να συσκοτίσουν την αλήθεια, να αμφισβητήσουν το ήθος των γυναικών που τους καταγγέλλουν ή να χρησιμοποιήσουν το παρελθόν τους εναντίον τους. Και ένα μεγάλο μέρος της μάζας, την οποία επηρεάζουν, θα τους πιστέψει.

Μπορεί, βέβαια, ο εν λόγω αρχιμανδρίτης να μην είναι ίσου μεγέθους σταρ με έναν Μάικλ Τζάκσον ή έναν Στρος- Καν, αλλά για τους σκατόμυαλους και σκατόψυχους υποστηρικτές του, αυτές οι κοπέλες είναι και θα είναι «τα τσουλάκια που τόλμησαν να κατηγορήσουν τον παπά- Γιάννη».

Εμείς πάντως τις συγχαίρουμε για το θάρρος τους.